حمایت از ساخت محصول اولیه توسط کسب و کارهای نوپا در حوزه فناوری نانو- نسخه اردیبهشت 1400
مراکز و کارخانه‌های نوآوری، پارک‌های علم و فناوری، استارت‌آپ استدیوها، شتابدهنده‌ها، مراکز رشد دانشگاهی و صندوق‌های سرمایه‌گذاری جسورانه از جمله بخش‌های مختلف اکوسیستم نوآوری کشور هستند که کارآفرین و فناور را در مسیر توسعه فناوری و راه‌اندازی استارت‌آپ یاری می‌کنند. ریسک فنی بالا در محدوده «ایده تا محصول اولیه» سازمان‌های خصوصی را از همکاری سازنده با فناوران باز می‌دارد بنابرین مرحله پیش‌بذری و بذری در کشورهای مختلف عموما توسط سازمان‌های دولتی پشتیبانی می‌گردد. این در حالی است که با توجه به تعداد ایده‌های زیاد و علاقه‌مندان بسیار در حیطه توسعه فناوری و کارآفرینی، حمایت مالی دولتی باید همراه با انتخاب دقیق فناوران مستعد و نظارت صحیح بر آنان صورت گیرد. روش اجرایی پیش‌رو با هدف حمایت مادی از فناوران پذیرفته‌شده در برنامه نانواستارت‌آپ، به منظور دستیابی به نمونه اولیه و ساخت محصول اولیه تدوین شده است.
2- اهداف
چشم انداز این روش اجرایی، فراهم‌آوردن بستری مناسب برای توسعه فناوری نانو، ارتقاء فرهنگ تحقیقات و ایده‌پردازی کاربردی، و راه‌اندازی کسب و کارهای نوپا در حوزه نانو میان دانشجویان و فارغ‌التحصیلان دانشگاه‌های کشور است.
اهداف روش اجرایی در سه مورد زیر خلاصه می‌شود:
اهداف روش اجرایی در سه مورد زیر خلاصه می‌شود:
- ترویج فرهنگ کارآفرینی و توسعه فناوری نانو در سطح دانشگاه‌های کشور با هدف شناسایی مستعدین و علاقه‌مندان این فضا؛
- حمایت مادی از تیم‌های فناور با هدف شتابدهی آنان از مرحله ایده تا دستیابی به محصول اولیه یا MVP (اعطای سرمایه پیش‌بذری و بذری)؛
- کاهش ریسک فنی برای سرمایه‌گذاران، شتابدهنده‌ها و توسعه‌دهندگان کسب‌وکار در مسیر همکاری با فناوران و راه‌اندازی یک کسب و کار نوپا و تجاری‌سازی محصولات فناورانه نانویی
3-1- کلیه فناوران علاقه‌مند (دانشجویان، اساتید و فارغ‌التحصیلان) می‌توانند در آزمون ورودی برنامه نانواستارت‌آپ شرکت کنند و در صورت قبولی در آن از حمایت‌های این روش اجرایی بهره‌مند شوند.
3-2- تمامی صاحبان شرکت‌های نوپای دانش‌بنیان (که حداکثر سه سال از تاسیس شرکتشان گذشته باشد) نیز مخاطبان برنامه نانواستارت‌آپ هستند.
3-3- حمایت‌های این روش اجرایی شامل طرح‌هایی است که در محدوده ایده (سطح آمادگی فناوری 1 تا 2) تا محصول اولیه (سطح آمادگی فناوری 5 تا 6) قرار گیرند و در فرآیند امکان‌سنجی فنی، بازاری و تیم مورد تایید برنامه نانواستارت‌آپ قرار گرفته باشند.
۴- تعاریف و اصطلاحات
4-1- ستاد: منظور ستاد ویژه توسعه فناوری نانو است.
4-2- بنیاد: منظور بنیاد آموزش فناوری نانو است که متصدی امور ترویج، آموزش و توسعه فناوری نانو در سطح دانشگاهی در ستاد است. جهت کسب اطلاعات بیشتر می‌توانید به سایت بنیاد به نشانی nef.nano.ir مراجعه فرمایید.
4-3- نانواستارت‌آپ: منظور برنامه نانواستارت‌آپ است که از سال 1396 با هدف حمایت از ایده‌های نانویی و راه‌اندازی کسب و کارهای نوپا بر پایه فناوری نانو تاسیس شده است. این برنامه یکی از زیربخش‌های بنیاد است. جهت کسب اطلاعات بیشتر می‌توانید به سایت برنامه به نشانی nanostartup.ir مراجعه فرمایید. واژه دبیرخانه به مسئولین و مجریان این برنامه اطلاق می‌شود.
4-4- فناوری: فناوری حاصل جمع مهارت‌ها، روش‌ها، فرآیندها و تکنیک‌هایی است که در ساخت و تولید کالا و خدمات استفاده می‌شود. هدف بکارگیری فناوری عموما ارتقا و افزایش راحتی زندگی بشریت است. فناوری را ادغام علم و مهندسی به منظور تسهیل زندگی بشریت نیز تلقی می‌کنند.
4-5- سطح آمادگی فناوری: سطح آمادگی فناوری سنجه‌ای برای ارزیابی وضعیت توسعه فنی یک فناوری جدید است. این مفهوم ابتدا در دهه 80 میلادی در دفتر ملی هوافضای آمریکا (ناسا) تدوین شد و از آن پس، تعداد و تعاریف سطوح آمادگی فناوری تا اندازه‌ای تغییر یافت. در ادامه جدیدترین تعریف سطوح TRL عنوان شده است:
3-2- تمامی صاحبان شرکت‌های نوپای دانش‌بنیان (که حداکثر سه سال از تاسیس شرکتشان گذشته باشد) نیز مخاطبان برنامه نانواستارت‌آپ هستند.
3-3- حمایت‌های این روش اجرایی شامل طرح‌هایی است که در محدوده ایده (سطح آمادگی فناوری 1 تا 2) تا محصول اولیه (سطح آمادگی فناوری 5 تا 6) قرار گیرند و در فرآیند امکان‌سنجی فنی، بازاری و تیم مورد تایید برنامه نانواستارت‌آپ قرار گرفته باشند.
۴- تعاریف و اصطلاحات
4-1- ستاد: منظور ستاد ویژه توسعه فناوری نانو است.
4-2- بنیاد: منظور بنیاد آموزش فناوری نانو است که متصدی امور ترویج، آموزش و توسعه فناوری نانو در سطح دانشگاهی در ستاد است. جهت کسب اطلاعات بیشتر می‌توانید به سایت بنیاد به نشانی nef.nano.ir مراجعه فرمایید.
4-3- نانواستارت‌آپ: منظور برنامه نانواستارت‌آپ است که از سال 1396 با هدف حمایت از ایده‌های نانویی و راه‌اندازی کسب و کارهای نوپا بر پایه فناوری نانو تاسیس شده است. این برنامه یکی از زیربخش‌های بنیاد است. جهت کسب اطلاعات بیشتر می‌توانید به سایت برنامه به نشانی nanostartup.ir مراجعه فرمایید. واژه دبیرخانه به مسئولین و مجریان این برنامه اطلاق می‌شود.
4-4- فناوری: فناوری حاصل جمع مهارت‌ها، روش‌ها، فرآیندها و تکنیک‌هایی است که در ساخت و تولید کالا و خدمات استفاده می‌شود. هدف بکارگیری فناوری عموما ارتقا و افزایش راحتی زندگی بشریت است. فناوری را ادغام علم و مهندسی به منظور تسهیل زندگی بشریت نیز تلقی می‌کنند.
4-5- سطح آمادگی فناوری: سطح آمادگی فناوری سنجه‌ای برای ارزیابی وضعیت توسعه فنی یک فناوری جدید است. این مفهوم ابتدا در دهه 80 میلادی در دفتر ملی هوافضای آمریکا (ناسا) تدوین شد و از آن پس، تعداد و تعاریف سطوح آمادگی فناوری تا اندازه‌ای تغییر یافت. در ادامه جدیدترین تعریف سطوح TRL عنوان شده است:
- مشاهده و درک اصول علمی پایه و گزارش آن‌ها
- مدل‌سازی ایده اصلی فناوری و کاربرد آن
- اثبات عملکرد در سطح مدل ریاضیاتی و آزمایش‌های اولیه
- دستیابی به نمونه آزمایشگاهی کارآمد در محیط آزمایشگاهی
- دستیابی به نمونه اولیه در محیط آزمایشگاهی با شرایط نزدیک به محیط واقعی
- دستیابی به نمونه اولیه کارآمد در محیط واقعی یا محیط آزمایشگاهی با شرایط محیط واقعی
- ساخت نمونه نیمه‌صنعتی (پایلوت کارآمد) و اثبات عملکرد در محیط واقعی
- تکمیل سیستم نهایی و دستیابی به شرایط لازم برای کاربرد عملیاتی/ افزایش مقیاس تولید به سطح تولید پایلوت
- راه‌اندازی سیستم نهایی در محیط واقعی/ راه‌اندازی خط تولید
4-6- فناور: به فردی اطلاق می‌شود که به کمک دانش و تجربه خود فناوری‌های موجود در جامعه را ارتقا دهد یا فناوری جدیدی را توسعه دهد و بر پایه این فناوری‌ها محصولی نو را به جامعه عرضه کند. مجموعه‌ای از فناوران یک تیم فناور را تشکیل می‌دهند.
4-7- استارت‌آپ: مجموعه و سازمانی است که توسط یک یا چند فناور راه‌اندازی شده است و پس از گذشت مدت زمان مشخص به رشد مالی قابل‌توجهی می‌رسد. در واقع سرعت رشد استارت‌آپ‌ها در مقایسه با سایر شرکت‌ها بسیار بیشتر است. شرکت‌ها تا زمانی که تغییرات قابل‌توجهی در محصولات خود ایجاد کنند و این تغییرات منجر به رشد قابل‌توجه مالی شود استارت‌آپ محسوب می‌شوند. ممکن است یک شرکت مانند اسنپ تا سالیانی زیادی استارت‌آپ محسوب شود اما یک شرکت صنعتی پس از راه‌اندازی خط تولید خود به جریان درآمدی ثابت با نرخ رشد مشخصی دست یابد و دیگر استارت‌آپ در نظر گرفته نشود. به استارت‌آپ لفظ کسب و کار نوپا نیز نسبت داده می‌شود.
4-8- محصول اولیه: محصول اولیه کوچک‌ترین نسخه از یک محصول فناورانه است که قادر به ارائه اساسی‌ترین کارکردهای محصول بدون هیچگونه خطا است. تیم فناور قادر خواهد بود تا MVP را در جریان نمایشگاه‌ها و نشست‌های B2B به مشتریان و سرمایه‌گذاران خود ارائه دهد. هدف از توسعه MVP دریافت بازخورد از مشتری برای تعیین حجم بازار و جذابیت محصول در بازار است. MVP می‌تواند به عنوان پایه‌ای برای توسعه محصول در نظر گرفته شود و به مرور زمان ویژگی‌های جدید و غیرضروری محصول نهایی به آن افزوده شود. این در حالی است که نمونه اولیه عموما مجموعه‌ای از چند زیرسیستم است که کاربرد درون‌سازمانی دارد. نمونه‌های اولیه برای کشف مشکلات فنی محصول نهایی ساخته می‌شوند، ممکن است ایراداتی به همراه داشته باشند و قابل ارائه به مشتری یا سرمایه‌گذار نباشند. شکل و ظاهر یک MVP مشابه با محصول نهایی و مشتری پسند است در حالی که حتی اگر نمونه اولیه در اختیار مشتریان اولیه قرار گیرد صرفا برای تست و دریافت بازخورد است و به هیچ وجه برای عقد قرارداد و پیش‌نمایش محصول نهایی استفاده نمی‌شود.
4-9- محور توسعه فنی و کسب‌وکاری: هر فناور برای عملی‌سازی ایده خود باید گام‌های زیادی را پشت سر بگذارد. ملاحظات فناوری باید در کنار ملاحظات تولید مدنظر قرار گیرند و به عبارتی باید مسیری با نام محور توسعه فنی برای محدوده ایده تا نمونه اولیه تعریف شود. علاوه بر این توانمندی تیم و جذابیت بازار نقش مهمی را در موفقیت هر محصول ایفا می‌کنند و تیم‌های فناور برای دستیابی به نمونه اولیه و MVP باید مد نظر قراردهند. حرکت تیم‌های فناور در این دو محور فنی و کسب‌وکاری در بازه TRL برابر با یک تا پنج شامل گام‌های راهبردی ذیل است:
4-7- استارت‌آپ: مجموعه و سازمانی است که توسط یک یا چند فناور راه‌اندازی شده است و پس از گذشت مدت زمان مشخص به رشد مالی قابل‌توجهی می‌رسد. در واقع سرعت رشد استارت‌آپ‌ها در مقایسه با سایر شرکت‌ها بسیار بیشتر است. شرکت‌ها تا زمانی که تغییرات قابل‌توجهی در محصولات خود ایجاد کنند و این تغییرات منجر به رشد قابل‌توجه مالی شود استارت‌آپ محسوب می‌شوند. ممکن است یک شرکت مانند اسنپ تا سالیانی زیادی استارت‌آپ محسوب شود اما یک شرکت صنعتی پس از راه‌اندازی خط تولید خود به جریان درآمدی ثابت با نرخ رشد مشخصی دست یابد و دیگر استارت‌آپ در نظر گرفته نشود. به استارت‌آپ لفظ کسب و کار نوپا نیز نسبت داده می‌شود.
4-8- محصول اولیه: محصول اولیه کوچک‌ترین نسخه از یک محصول فناورانه است که قادر به ارائه اساسی‌ترین کارکردهای محصول بدون هیچگونه خطا است. تیم فناور قادر خواهد بود تا MVP را در جریان نمایشگاه‌ها و نشست‌های B2B به مشتریان و سرمایه‌گذاران خود ارائه دهد. هدف از توسعه MVP دریافت بازخورد از مشتری برای تعیین حجم بازار و جذابیت محصول در بازار است. MVP می‌تواند به عنوان پایه‌ای برای توسعه محصول در نظر گرفته شود و به مرور زمان ویژگی‌های جدید و غیرضروری محصول نهایی به آن افزوده شود. این در حالی است که نمونه اولیه عموما مجموعه‌ای از چند زیرسیستم است که کاربرد درون‌سازمانی دارد. نمونه‌های اولیه برای کشف مشکلات فنی محصول نهایی ساخته می‌شوند، ممکن است ایراداتی به همراه داشته باشند و قابل ارائه به مشتری یا سرمایه‌گذار نباشند. شکل و ظاهر یک MVP مشابه با محصول نهایی و مشتری پسند است در حالی که حتی اگر نمونه اولیه در اختیار مشتریان اولیه قرار گیرد صرفا برای تست و دریافت بازخورد است و به هیچ وجه برای عقد قرارداد و پیش‌نمایش محصول نهایی استفاده نمی‌شود.
4-9- محور توسعه فنی و کسب‌وکاری: هر فناور برای عملی‌سازی ایده خود باید گام‌های زیادی را پشت سر بگذارد. ملاحظات فناوری باید در کنار ملاحظات تولید مدنظر قرار گیرند و به عبارتی باید مسیری با نام محور توسعه فنی برای محدوده ایده تا نمونه اولیه تعریف شود. علاوه بر این توانمندی تیم و جذابیت بازار نقش مهمی را در موفقیت هر محصول ایفا می‌کنند و تیم‌های فناور برای دستیابی به نمونه اولیه و MVP باید مد نظر قراردهند. حرکت تیم‌های فناور در این دو محور فنی و کسب‌وکاری در بازه TRL برابر با یک تا پنج شامل گام‌های راهبردی ذیل است:
5- مسئولیت
مسئولیت اجرای این دستورالعمل بر عهده دبیرخانه نانواستارت‌آپ است. همچنین مسئولیت نظارت بر حسن اجرای آن بر عهده گروه ترویج و آموزش ستاد است.
۶- روش اجرا
۶-۱- پذیرش فناور
فناوران علاقه‌مند به حمایت‌های این روش اجرایی باید در نانواستارت‌آپ پذیرفته شوند. این برنامه در تابستان یا پاییز هر سال آزمون ورودی خود را برگزار می‌کند (هر ساله مفاد و شرایط این آزمون چندین ماه قبل از برگزاری آن اعلام می‌گردد). 100 برگزیده اول این آزمون به عنوان پذیرفته‌شدگان اولیه وارد مرحله بعدی می‌شوند. در این مرحله فناوران باید گام راهبردی اول در محور توسعه فنی و گام راهبردی اول و دوم در محور توسعه کسب و کاری را طی کنند. در صورت موفقیت در این مراحل، جلسه داوری تشکیل می‌گردد و هر فناور طرح خود را در قالب پیشنهاده پژوهشی و فایل ارائه به هیئت داوران ارائه می‌دهد. تیم‌هایی که در جلسه داوری پذیرش شوند یا اصلاحات جزئی برای طرح خود دریافت کنند به عنوان پذیرفته‌شدگان نهایی برنامه در نظر گرفته می‌شوند. در واقع این افراد گام راهبردی دوم محور توسعه فنی و گام راهبردی سوم محور توسعه کسب و کاری را با موفقیت پشت سر گذاشته‌اند.
مسئولیت اجرای این دستورالعمل بر عهده دبیرخانه نانواستارت‌آپ است. همچنین مسئولیت نظارت بر حسن اجرای آن بر عهده گروه ترویج و آموزش ستاد است.
۶- روش اجرا
۶-۱- پذیرش فناور
فناوران علاقه‌مند به حمایت‌های این روش اجرایی باید در نانواستارت‌آپ پذیرفته شوند. این برنامه در تابستان یا پاییز هر سال آزمون ورودی خود را برگزار می‌کند (هر ساله مفاد و شرایط این آزمون چندین ماه قبل از برگزاری آن اعلام می‌گردد). 100 برگزیده اول این آزمون به عنوان پذیرفته‌شدگان اولیه وارد مرحله بعدی می‌شوند. در این مرحله فناوران باید گام راهبردی اول در محور توسعه فنی و گام راهبردی اول و دوم در محور توسعه کسب و کاری را طی کنند. در صورت موفقیت در این مراحل، جلسه داوری تشکیل می‌گردد و هر فناور طرح خود را در قالب پیشنهاده پژوهشی و فایل ارائه به هیئت داوران ارائه می‌دهد. تیم‌هایی که در جلسه داوری پذیرش شوند یا اصلاحات جزئی برای طرح خود دریافت کنند به عنوان پذیرفته‌شدگان نهایی برنامه در نظر گرفته می‌شوند. در واقع این افراد گام راهبردی دوم محور توسعه فنی و گام راهبردی سوم محور توسعه کسب و کاری را با موفقیت پشت سر گذاشته‌اند.
تبصره یک. نانواستارت‌آپ در قالب برنامه یک ساله اجرا می‌شود اما ممکن است به تیم‌هایی که نیازمند زمان بیشتری باشند 6 ماه فرصت اضافی بدهد.
تبصره دو. فرآیند پذیرش علاقه‌مندان هرساله توسط دبیرخانه نانواستارت‌آپ اجرا می‌شود و بهره‌مندی از حمایت‌های این روش اجرایی نیازمند تاییدیه دبیرخانه برنامه است.
۶-۲- موارد مشمول حمایت
تنها دسته موارد ذیل مشمول حمایت‌های این روش اجرایی هستند:
- تهیه ملزومات پژوهش: مواد اولیه، تجهیزات، آزمایشگاه
- تیم‌آپ: کمک به تامین حق‌الزحمه کارمندان (به سهامداران تعلق نمی‌گیرد)
- ساخت نمونه آزمایشگاهی بهینه: تهیه اجزا، ساخت، تست و آنالیز نمونه
- ساخت نمونه اولیه بهینه: تهیه اجزا، ساخت، تست و آنالیز نمونه
- ساخت دمو یا MVP: طراحی، تهیه اجزا، ساخت، تست و آنالیز نمونه
- راه‌اندازی استارت‌آپ: ثبت شرکت و برند، ثبت اختراع، ثبت نانومقیاس، استقرار در مراکز رشد به مدت حداکثر 6 ماه، ثبت برند
۶-۳- شرایط اعطای حمایت
فناوران برای دریافت هر یک از دسته حمایت‌های ذکرشده در بخش 6-2 باید در گام‌های مشخصی از محورهای توسعه فنی و کسب و کاری قرار گرفته باشند. این گام‌ها در جدول ذیل عنوان شده است.
فناوران برای دریافت هر یک از دسته حمایت‌های ذکرشده در بخش 6-2 باید در گام‌های مشخصی از محورهای توسعه فنی و کسب و کاری قرار گرفته باشند. این گام‌ها در جدول ذیل عنوان شده است.
- فناور باید در آخرین دوره نانواستارت‌آپ پذیرفته شده باشد.
- فناور باید دبیرخانه نانواستارت‌آپ را در خصوص ضرورت حمایت‌های موردنیاز خود توجیه و متقاعد کند.
- درخواست حمایت از فناور در هر مرتبه باید موردتایید مدیر نانواستارت‌آپ باشد.
- فناور نباید همزمان در حال دریافت حمایت مالی برای طرح خود از سایر زیربخش‌های ستاد یا معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری باشد.
- فناور باید تمامی حمایت‌های دریافت‌شده را در راستای نیازهای طرح خود هزینه کند.
- فناور نباید پس از اخذ حمایت به دلایل غیرموجه از فعالیت خود دست بکشد.
- فناور نباید برای بیش از 2 طرح در یک دوره از برنامه به صورت همزمان حمایت دریافت کند.
- مالکیت فکری و حقوق معنوی طرح حمایت‌شده نباید متعلق به شخص یا مجموعه‌ای غیر از تیم فناور باشد.
8- مبلغ حمایت
حداکثر مبلغ حمایت برای ساخت هر محصول اولیه در سال 600 میلیون ریال است. در صورت نیاز طرح و تایید مدیر گروه ترویج و آموزش ستاد، این مبلغ قابل‌افزایش است. برخی از عناوین حمایتی مشمول سقف مالی مشخصی هستند که در جدول ذیل اشاره شده است.
حداکثر مبلغ حمایت برای ساخت هر محصول اولیه در سال 600 میلیون ریال است. در صورت نیاز طرح و تایید مدیر گروه ترویج و آموزش ستاد، این مبلغ قابل‌افزایش است. برخی از عناوین حمایتی مشمول سقف مالی مشخصی هستند که در جدول ذیل اشاره شده است.
9- نحوه ارسال درخواست
فناوران باید مستندات ذیل را برای دریافت حمایت در اختیار دبیرخانه نانواستارت‌آپ قرار دهند.
فناوران باید مستندات ذیل را برای دریافت حمایت در اختیار دبیرخانه نانواستارت‌آپ قرار دهند.
- ارتباط در ساعات اداری از طریق تلفن: 63012469-021 یا 09025555492
- ارتباط در ساعات غیراداری از طریق پیام‌رسان: 09025555492
- ارتباط از طریق ایمیل: Startup@nano.ir
